‌4 مزیت حضور بخش خصوصی در تجارت نفت/ بی‌اثر کردن تحریم‌ها با اوراق گواهی سپرده نفت خام ۱۴۰۲/۰۱/۲۶

علی رحمانی با بیان اینکه طرح گواهی سپرده‌ کالایی نفتی می‌تواند مزیت‌های زیادی برای کشور داشته باشد و فرصت جدیدی برای سرمایه‌گذاری بخش خصوصی ایجاد می‌کند، تصریح کرد: در این که این طرح مزیت دارد شکی نیست، اما مهم است که بدانیم این طرح در چه حجمی قرار است انجام شود و چه چارچوب هایی دارد،اینکه زیرساخت های بازار چگونه برای اجرای درست این طرح تنظیم شود، اهمیت دارد اما قطعا اتفاق مثبتی است.‌

وی گفت: این طرح می‌تواند بستری برای توسعه‌ تأمین مالی دولت باشد و منابع مورد نیاز برای پروژه‌های عمرانی و توسعه‌ای کشور را به وجود بیاورد. اما در زمینه‌ تنوع بخشی به مبادی فروش نفت کشور باید با احتیاط برخورد کرد، نباید شرایطی به وجود بیاید که فروشندگان خرد وارد بازار فروش نفت کشور شوند و نوعی رقابت منفی ایجاد شود، باید سازوکار درستی برای این موضوع پیش بینی شود.

این کارشناس اقتصادی‌ تصریح کرد: موضوع بورس نفت از سال ها قبل در کشورمان مطرح بوده است و شاید قدمت این موضوع به دو دهه پیش می‌رسد، اما در گذشته وزارت نفت در مورد مزیت‌هایی که این مسئله می‌تواند برایش داشته باشد، توجیه نبود و از این موضوع غفلت شد. اما در حال حاضر در قالب طرح گواهی سپرده کالایی نفتی فرصت خوبی برای حضور بخش خصوصی در تجارت نفت خام کشور پدید آمده است.

رحمانی اضافه کرد: حضور بخش خصوصی در تجارت نفت خام ایران و تسهیل تجارت خرد، موجب افزایش تقاضا برای نفت خام ایران خواهد شد و همچنین تحریم‌های این حوزه را نیز بی اثر خواهد کرد و به دولت نیز در تامین مالی طرح‌های توسعه ای نفت و گاز کمک خواهد کرد. همچنین سرمایه گذاران از مزیت وثیقه سازی این اوراق نیز می توانند استفاده کنند.

وی بیان کرد: اینکه امکان وثیقه سازی برای فاینانس، اخذ وام از بانک‌ها، تهاتر گواهی‌ها با خدمات و انجام معاملات بر روی آن ها به وجود آمده است، ویژگی‌های مثبت این طرح به شمار می رود. اما نباید تصور کنیم همه کسانی که این گواهی ها را تهیه می‌کنند، لزوماً می‌خواهند از مزیت وام یا وثیقه سازی آن استفاده کنند. اما به هر حال، ایجاد این امکان ها مثبت ارزیابی می شود و بر قوت طرح می افزاید، اینکه دولت بدهی‌هایش را از طریق این سازوکار پرداخت کند و صاحبان گواهی ها برای وثیقه از آن بهره ببرند، روش درستی است، هر ابزاری که زمینه ساز تحرک مالی به ویژه در ارتباط با بدهی ها باشد، قابل قبول است.

این کارشناس اقتصادی تأکید کرد: دریافت هزینه انبارداری یک مانع در طرح‌هایی مانند گواهی سپرده است و باید تا جایی که امکان دارد این هزینه‌ها از بین برود. اینکه در هجده ماهه‌ اول، این هزینه از صاحبان گواهی ها دریافت نمی‌شود، کار درستی است و مشوقی برای سرمایه گذاران به شمار می‌رود، نفت دائماً در حال خرید و فروش است و خریداران انتظار ندارند که دقیقاً بشکه‌های نفت خاصی برای آن ها در انبار نگهداری شود بلکه دولت موظف است ما به ازای فیزیکی گواهی ها را هر زمان که خریداران درخواست کردند، تحویل دهد.

بنابراین گزارش به گفته کارشناسان، عرضه‌ نفت در بازار بورس روش موثری برای به وجود آوردن تنوع در روش‌های فروش نفت خام و ایجاد مبادی جدید صادراتی است؛ تامین مالی پروژه‌های نفتی کشور از این محل نیز از دیگر مزیت‌های طرح مورد بحث به شمار می‌رود، اوراق سلف برای تأمین مالی بود و نوعی نسیه فروشی به شمار می رفت اما گواهی سپرده‌ کالایی که اخیراً به عنوان بستری به منظور ورود نفت به معاملات بورسی مطرح شده است، در ارتباط با فروش دارایی است.

اوراق سلف در ارتباط با آینده فروشی است و چیزی را که در آینده به دست می آوریم، الان می فروشیم اما اوراق کالای سپرده در مورد کالای موجود است. در اوراق سلف سود و سررسید مشخص وجود دارد،‌ باید افراد در سررسید و با شرایط معینی کالا را خرید کنند، در اوراق سلف نفتی، اساساً کالا نمی‌فروشیم، به پشتوانه‌ کالایی که در آینده به دست می آید و قیمتش معلوم می شود، الان به صورت نقد تأمین مالی می‌کنیم.